เมื่อเราพูดถึงเฮลิคอปเตอร์ในกองทัพไทยหลายคนคงจะคิดถึงพวก UH-60 Blackhawk, Bell 212 ,ฺBell 412 หรือ UH-1 Huey แต่มีไม่เยอะที่จะรู้ว่าไทยเคยมีเฮลิคอปเตอร์รุ่นนี้ใช้งานในกองทัพไทยด้วย
นั้ันก็คือ...
Bell 214
Bell 214 เฮลิคอปเตอร์ขนาดกลางที่ต่อยอดจาก UH-1 huey เปิดตัวในช่วงปี2513 ใช้ชื่อว่า "Model 214 Huey Plus" โดยได้รับการปรับปรุงโดยการใช้เครื่องยนต์แบบ Lyosh T53-L-13 turboshaft ขนาด 1400แรงม้า พร้อมด้วยระบบโรเตอร์แบบ "Nodomatic" ทำให้รองรับประสิทธิภาพของเครื่องยนต์ได้เต็มที่ และการปรับปรุงความแข็งแรงของโครงสร้างเพื่อให้รับน้ำหนักบรรทุกที่สูงขึ้น เป็นต้น
ต่อมาได้มีการสร้างต้นแบบออกมาแต่เปลี่ยนเครื่องยนต์ใหม่เป็น Lycoming LTC4B-8D ขนาด 2930 แรงม้าจำนวน1เครื่อง เครื่องยนต์นี้เป็นเครื่องยนต์ตระกูลเดียวกันกับที่ใช้งานบนเฮลิคอปเตอร์ CH-47 ซึ่งทำให้เครื่องสามารถรองรับน้ำหนักบรรทุกได้มากกว่า UH-1 Huey และ Model 212(Bell 212)
เครื่องต้นแบบBell 214A ถูกส่งให้กับอิหร่าน(ขณะนั้นยังไม่เปลี่ยนแปลงการปกครอง) เพื่อทดสอบ ซึ่งทางอิหร่านพอใจในประสิทธิภาพของเครื่องรุ่นนี้ ทั้งสมรรถนะในการบรรทุกและการใช้งานในพื้นที่อุณหภูมิสูงได้ อิหร่านจึงได้มีการจัดหาเฮลิคอปเตอร์รุ่นนี้เข้าประจำการ โดยอิหร่านได้มีการจัดหาBell 214A จำนวนถึง296ลำและBell 214C ซึ่งออกแบบมาเพื่อใช้ภารกิจกู้ภัย(SAR) จำนวน 39ลำ และยังคงใช้งานมาจนถึงปัจจุบัน(จากข้อมูลจาก www.globalsecurity.org ระบุว่าปัจจุบัน อิหร่านมีเฮลิคอปเตอร์รุ่นนี้ประจำการอยู่ประมาณ30ลำ ในปี 2562)
สำหรับประเทศไทย ในปีพ.ศ.2521 รัฐบาลสหรัฐฯ ตัดความช่วยเหลือทางทหารอย่างสิ้นเชิงและถอนทหารออกจากภูมิภาคนี้ ทำให้อากาศยานหลายแบบของกองทัพบกที่มีใช้งาน โดยเฉพาะ เฮลิคอปเตอร์แบบ CH-47A มีใช้งานอยู่ 4 ลำ ขาดแคลนอะไหล่ และ เฮลิคอปเตอร์นั้นมีค่าใช้จ่ายที่สูงทั้งการซ่อมบำรุงและเชื้อเพลิงด้วยขนาดเครื่องใหญ่ กองทัพบกจึงต้องดำเนินทำการจำหน่ายราชการเฮลิคอปเตอร์2ลำเพื่อมาทำเป็นอะไหล่สำหรับซ่อมบำรุงลำที่เหลือ แต่กองทัพบกยังจำเป็นต้องใช้งานเฮลิคอปเตอร์ที่มีศักยภาพในการบรรทุกแบบCH-47Aอยู่ ทำให้กองทัพบกแก้ปัญหาด้วยการจัดหา ฮ.แบบ Bell 214B เข้ามาทดแทนจำนวน 2 เครื่อง
Bell 214B เป็นรุ่นที่ออกแบบมาเพื่อใช้งานด้านพลเรือน ใช้เครื่องยนต์ Lycoming T5508D ซึ่งเป็นเครื่อง Lycoming LTC4B-8 รุ่นพลเรือน ระบบต่างๆมีความคล้ายคลึงกับตัวของBell 214A แต่จะมีระบบการบินอัตโนมัติและระบบอวิโอนิคที่เป็นแบบพลเรือน เครื่องรุ่นนี้มีการผลิตออกมาตั้งแต่ปี 2519 จนถึงปี 2524 จำวนทั้งหมด 70ลำ
กองทัพบกใช้เฮลิคอปเตอร์ Bell 214B ในการลำเลียงหนัก โดยเฉพาะภารกิจการลำเลียงเฮลิคอปเตอร์ตระกูล Huey จากบริเวณต่างๆกลับที่ตั้ง ซึ่งมันก็ถูกใช้งานมาเรื่อยๆจนกระทั่งปลดประจำการไปในปี 2538
Bell 214ST
Bell 214ST คือเครื่องที่ได้รับการออกแบบเพื่อใช้งานด้านการทหารของอิหร่าน(ขณะนั้นยังไม่ได้มีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง) โดยต่อยอดจากBell 214 ที่เดิมใช้เครื่องยนต์ Lycoming LTC4B-8D 1เครื่องยนต์ เปลี่ยนเป็นเครื่องยนต์ General Electric T700 จำนวน 2เครื่องยนต์ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้งานในพื้นที่อุณหภูมิสูงได้ดีขึ้น ,ปรับปรุงระบบความปลอดภัยของเครื่อง ,ขยายลำตัวยาวขึ้น 76 ซม. และใบพัดประธานที่มีขนาดใหญ่ขึ้น เครื่องยังมีขีดความสามารถในการยกสัมภาระได้สูงสุด 3.6 ตัน
เครื่องต้นแบบแรกของBell 214ST ประสบความสำเร็จขึ้นบินครั้งแรกในปี2520 ซึ่งอิหร่านเองได้เตรียมที่จะผลิตเฮลิคอปเตอร์รุ่นนี้มากถึง350ลำในประเทศ แต่แล้วการปฏิวัติอิหร่านก็ทำให้ต้องยกเลิกโครงการดังกล่าวไป Bell 214ST จึงต้องกลับมาผลิตในสหรัฐ และเปิดตัวในฐานะเฮลิคอปเตอร์พลเรือนแทนในปี2522 โดยBellเริ่มสายการผลิตในปี2524 และ ปิดสายการผลิตไปในปี2536 ถึงกระนั่นก็มีหลายประเทศจัดหาไปใช้งาในกองทัพ
สำหรับประเทศไทย กองทัพบกได้มีการจัดหาเฮลิคอปเตอร์Bell 214ST มาใช้งานในปี 2527 จำนวน2ลำเพื่อรับส่งบุคคลสำคัญ แต่ได้เกิดอุบัติเหตุไป1ลำ ส่วนอีก1ลำ ได้โอนให้กองทัพเรือไปในปี 2530
ด้านกองทัพเรือได้มีการจัดหาเข้ามาใช้งานจำนวน 5 ลำและรับโอนจากกองทัพบก 1ลำ รวมทั้งหมดเป็น 6 ลำ โดยกำหนดชื่อเป็น เฮลิคอปเตอร์ลำเลียงแบบที่3 (ฮ.ลล.3)
(ซึ่งความแตกต่างคือ ของกองทัพบก ส่วนฐานจะเป็นแบบสกี สีเขียวทั้งลำ ส่วนของกองทัพเรือจะเป็นสีพราง Woodland ส่วนฐานจะเป็นแบบล้อ)
ต่อมา Bell 214ST ของกองทัพเรือก็เกิดอุบัติเหตุใบพัดฟันหาง 1ลำ ซึ่งมีการวิเคราะห์ว่าสาเหตุเกิดจากฐานล้อ จึงทำให้กองทัพเรือทำการเปลี่ยนฐานล้อ เป็นฐานสกีทั้งหมด และได้มีการเปลี่ยนสีพรางไปสีพรางเทาขาวแบบในปัจจุบัน
กองทัพเรือได้มีการปรับปรุงBell 214ST ในปี2554 และมีการนำมาบินรักษาสภาพและปฏิบัติภารกิจ โดยที่มีการทำภารกิจครั้งล่าสุด(ที่เราหาข้อมูลพบ) คือ การบินสำรวจพื้นที่โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ฯ เป็นโครงการที่ดำเนินการตามพระราชดำริ ของ
สมเด็จกนิษฐาธิราช กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อปี 2559
อ้างอิง
พึ่งรู้ครับ ว่า ท.บ.มี Bell 214B ด้วย รู้แต่ ตัว 214ST ที่โอนให้ ท.ร.